Afrikaanse Varkenspest

Afrikaanse Varkenspest

13 september is Afrikaanse Varkenspest vastgesteld bij twee wilde zwijnen in België. Via dit nieuwsbericht willen we iedereen attenderen op de hoogst mogelijke waakzaamheid. Indien nodig scherp de hygiëne maatregelen aan.

Hieronder uitgebreide informatie over de Afrikaanse varkenspest.

Afrikaanse varkenspest

Afrikaanse varkenspest is een meldingsplichtige ziekte ingevolge artikel 15 van de Gezondheids- en Welzijnsziekte voor Dieren. Elke klinische verdenking moet worden gemeld bij de NVWA via het Centraal meldpunt Dierziekten (0800-0488).Bij afhandeling van verdenkingen en bij de bestrijding zijn de NVWA-draaiboeken uitgangspunt en zijn de dan geldende regelgeving en de instructie van NVWA leidend. Afrikaanse varkenspest (AVP) is een heftige, acute virusziekte. De ziekte werd pas in 1921 voor het eerst beschreven en komt alleen bij het varken voor. Afrikaanse varkenspest is inheems in de zuidelijke helft van Afrika bij het wrattenzwijn en het bosvarken en wordt overgebracht door een zachte teek en door direct of indirect contact tussen varkens. Op Sardinië is de ziekte endemisch, evenals in de Kaukasus en West-Rusland. Vanaf 2007 heeft het virus zich verspreid in Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland, Litouwen en in 2014 in Polen. De enige uitbraak in Nederland tot op heden vond in 1986 plaats in Zuid-Holland.

AVP is een aangifteplichtige ziekte. Verdenkingen dienen te worden gemeld bij de NVWA (Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit).

Diagnose van Afrikaanse varkenspest

Ziekteverwekker

Het Afrikaanse Varkenspestvirus is een complex DNA-virus. Het virus is zeer resistent tegen zowel een hoge (< 13) als een lage (> 4) pH. Het virus blijft lang infectieus in rauwe, bewerkte en diepgevroren (vlees-)producten (< 70°C) en in opgeslagen bloedserum. Alleen met combinaties van moderne desinfectiemiddelen kan het virus worden uitgeschakeld.

Ziekteverschijnselen

Door AVP getroffen varkens worden na een incubatietijd van 4 tot 19 dagen acuut ziek, hebben koorts (40 tot 41°C), leucopenie (verlaagd aantal witte bloedcellen), bloedingen in inwendige organen, huidbloedingen (vooral op de oren en de flanken) en sterven vaak acuut. Het subacute stadium wordt gekenmerkt door leucopenie en bloedingen. Het chronische beeld, met alleen versnelde ademhaling en soms verwerpen, treedt pas op bij endemische situaties.

Sectie-onderzoek

Sectie toont uitgebreide bloedingen in bijna alle organen met gemarmerde lymfeklieren, opvallende miltzwelling en bloedingen, longoedeem en maagontsteking. Bij chronische AVP wordt borstvliesontsteking gezien.

Laboratoriumonderzoek

Antistoffen kunnen aangertoond worden met bloedonderzoek (ELISA-test). Het virus zelf kan aangetoond worden met een PCR-test. Daarvoor is allerlei weefsel geschikt: bloed, milt, beenmerg. Besmette varkens scheiden landurig virus uit dus het virus is ook lange tijd aantoonbaar in besmette varkens.

Differentiaaldiagnose

AVP vertoont veel gelijkenis met Klassieke varkenspest. Beide ziekten kunnen bij een eerste uitbraak een acuut beeld laten zien. Daarnaast kan bij de symptomen worden gedacht aan PDNS, acute Salmonellose en aan Vlekziekte. Deze laatste aandoening geeft echter een nog hogere koorts, typische vlekken en het dier reageert goed op penicilline.

Risicofactoren voor Afrikaanse varkenspest

• Aanvoer van dieren
• De belangrijkste verspreider van AVP is het varken. Aanvoer van varkens is daarom het grootste risico.
• Via vlees(-producten) en slachtafval: in varkensvlees, vleesproducten en slachtafval kan het virus na enkele maanden nog actief zijn en in bevroren vlees zelfs enkele jaren. Het voeren van keukenafval aan varkens is verboden in Nederland.
• Indirect contact
• In mest maar ook in speeksel, sperma en urine kan AVP virus voorkomen. Verspreiding via niet gereinigde vrachtwagens maar ook via gebruiksmaterialen is altijd een risico. Hygiënemaatregelen om het virus buiten een bedrijf te houden zijn dan ook zeer belangrijk. Het is niet bekend of AVP virus ook via de lucht verspreid kan worden. Huisdieren en ongedierte kunnen het virus verslepen. In Afrika verspreiden zachte teken het virus, maar de harde Europese teken verspreiden het virus niet. Verspreiding door vogels is niet waarschijnlijk.

Wilde zwijnen

Wilde zwijnen zijn net zo gevoelig voor AVP als gedomesticeerde varkens. In Nederland is de kans op contact tussen wilde en gehouden varkens klein, maar in landen met kleine ‘backyard’ farms (in Oost- en Zuid-Europa) is dat risico veel groter. Ook het meenemen naar Nederland van in het buitenland geschoten wilde zwijnen kan riskant zijn.

Aanpak van Afrikaanse varkenspest

Aanpak

AVP is een aangifteplichtige ziekte. De aanpak van Afrikaanse varkenspest is wettelijk vastgelegd in het draaiboek van de Nederlandse Voesel en Waren Autoriteit.

Preventie

Tot op heden is er geen effectief vaccin. De grote immunologische variatie in de verschillende isolaten zorgt voor veel problemen bij de ontwikkeling van een goed vaccin. Er ontwikkelen zich wel aantoonbaar humorale antistoffen, maar de bescherming is niet voldoende tegen experimentele infecties.

Therapie

Een therapie tegen Afrikaanse varkenspest bestaat niet.

De rol van GD bij Afrikaanse varkenspest

De GD assisteert de overheid in geval van verdenking op of bestrijding van een uitbraak van AVP. Geschoten wilde zwijnen worden sinds maart 2014 serologisch onderzocht op Afrikaanse varkenspest. Bij varkens die verdacht worden van varkenspestbesmetting, wordt naast Klassieke varkenspest ook met de PCR gezocht naar AVP virus.

De afdeling pathologie van de GD is extra alert op verschijnselen van Afrikaanse varkenspest bij varkens die voor sectie naar de GD komen en laat zo nodig verdacht materiaal nader onderzoeken. Bloedmonsters die door dierenartsen worden ingezonden naar het CVI om varkenspest uit te sluiten (in geval van onduidelijke ziekteverschijnselen), worden zowel op Klassieke als op Afrikaanse varkenspest onderzocht. De GD verzorgt voorlichting over de preventie van AVP via publicaties in de GD bladen en op de website en door middel van lezingen voor varkenshouders, dierenartsen, voorlichters en jagers.

Ons werkgebied is: Galder, Riel, Meer, Rijsbergen, Ulvenhout, Ulicoten, Goirle, Alphen, Baarle-Nassau, Bavel en Gilze.